Trong tháng 7 năm 2022, tại các khu vực canh tác nông nghiệp trọng điểm của Việt Nam phát sinh một số sinh vật gây hại đến cây trồng. Tình hình sâu bệnh hại lúa phát sinh tháng 8/2022 được dự đoán theo thông tin từ Bộ Nông Nghiệp & PTNT Cục Bảo Vệ Thực Vật. Nên bà con theo dõi diễn biến trên đồng ruộng; cùng các thông cáo khuyến nông để thực hiện phòng trừ hiệu quả.
TÌNH HÌNH SINH TRƯỞNG CÂY TRỒNG
Dưới đây là tình hình sinh trưởng và phát triển của lúa; cũng như các loại cây trồng khác. Thuộc các tỉnh Bắc Bộ, Bắc Trung Bộ, Duyên Hải Nam Trung Bộ – Tây Nguyên và các tỉnh Nam Bộ.
1. Các tỉnh Bắc Bộ
Tình hình sinh trưởng lúa:
Tình hình sâu bệnh hại lúa trên các tỉnh Bắc Bộ được phát hiện trên diện tích canh tác 503.985 ha; chiếm khoảng 70% kế hoạch thực hiện. Lúa được gieo cấy trên đồng ruộng với 3 loại trà lúa: lúa Mùa sớm, lúa Nương, trà chính vụ – muộn.
Hiện nay, tình hình sinh trưởng của lúa đang vào giai đoạn đẻ nhánh. Chỉ riêng trà lúa chính vụ-muộn đang bén rễ hồi xanh sau cấy. Cụ thể như sau:
| Vụ/ Trà lúa | Giai đoạn sinh trưởng | Diện tích (ha) |
| Lúa Mùa sớm | Đẻ nhánh – đẻ nhánh rộ | 101.986 |
| Lúa nương. lúa 1 vụ | Đẻ nhánh- Đẻ nhánh rộ | 40.595 |
| Trà chính vụ- muộn | Cấy mạ – bén rễ hồi xanh | 361.404 |
| Tổng cộng | 503.985 | |
Tình hình sinh trưởng cây trồng khác:
Với các cây trồng khác như ngô, cây ăn quả, cây công nghiệp và cây lâm nghiệp; đang ở giai đoạn sinh trưởng như sau:
| Cây trồng | Giai đoạn sinh trưởng | Diện tích (ha) |
| – Ngô Hè thu | 2-4 lá; xoáy nõn-trỗ cờ | 101.903 |
| – Cây ăn quả | ||
| + Cam. quýt | Phát triển quả | 51.094 |
| + Bưởi | Phát triển quả | 36.253 |
| + Nhãn | Phát triển quả | 35.699 |
| + Vải | Thu hoạch | 55.822 |
| – Cây công nghiệp | ||
| + Chè | Phát triển búp – thu hái | 81.292 |
| + Sắn | Phát triển thân lá | 32.290 |
| + Cà phê | Phát triển quả – thu hoạch | 21.153 |
| – Cây lâm nghiệp | ||
| + Thông | Kinh doanh | 4.137 |
| + Quế | Kinh doanh | 118.533 |
| + Tre. luồng. vầu | Kinh doanh | 4.137 |
2. Các tỉnh Bắc Trung Bộ
Tình hình sinh trưởng lúa:
Lúa Hè Thu – lúa Mùa 2022 tại các tỉnh Bắc Trung bộ gieo cấy được 298.939 ha, đến nay đã thực hiện được 96% kế hoạch thực hiện. Bà con theo dõi giai đoạn phát triển lúa để dự báo tình hình sâu bệnh hại lúa để phòng trừ kịp thời.
Dưới đây là giai đoạn sinh trưởng của các khu vực lúa Hè Thu, lúa chính vụ mùa và lúa mùa muộn:
| Vụ/ Trà lúa | Giai đoạn sinh trưởng | Diện tích (ha) |
| Hè thu | Đứng cái- Làm đòng | 203.862 |
| Chính vụ mùa | Đẻ nhánh rộ- Đứng cái | 79.935 |
| Lúa mùa muộn | Cấy- Đẻ nhánh | 15.142 |
| Tổng | 298.939 | |
Tình hình sinh trưởng cây trồng khác:
Với các cây trồng khác như: cây lương thực, cây công nghiệp và cây lâm nghiệp; đang ở giai đoạn sinh trưởng như sau:
| Cây trồng | Giai đoạn sinh trưởng | Diện tích (ha) |
| Ngô Hè | Gieo- Cây con | 23.268 |
| Cây rau | PT thân lá – thu hoạch | 28.916 |
| Lạc Hè Thu | Gieo- mọc mầm | 1.396 |
| Cây sắn | PTTL – củ | 47.648 |
| Cây mía | Vươn lóng | 35.181 |
| Cây dứa | KTCB – KD | 1.815 |
| Cây cam. chanh | Quả non | 23.914 |
| Cây cà phê | PT quả | 4.500 |
| Cây cao su | KTCB – KD | 65.970 |
| Cây hồ tiêu | Phát triển quả | 3.624 |
| Cây chè | KTCB – KD | 13.421 |
| Cây thông | KTCB – KD | 104.627 |
| Cây keo | KTCB – KD | 436.795 |
| Cây luồng | KTCB – KD | 82.333 |
3. Các tỉnh Duyên Hải Nam Trung Bộ và Tây Nguyên
Tình hình sinh trưởng lúa:
Hiện tại, tình hình sâu bệnh hại lúa khá phức tạp tại khu vực Các tỉnh Duyên Hải Nam Trung Bộ và Tây Nguyên. Bởi trong khu vực này hiện có canh tác thêm vụ lúa Xuân Hè đồng thời lúa Hè Thu. Lúa đang ở giai đoạn sinh trưởng như sau:
– Lúa Xuân Hè 2022: Diện tích đã gieo cấy 5.403 ha; đã thu hoạch 4.508 ha (chiếm 83,4% diện tích gieo cấy). Giai đoạn sinh trưởng phổ biến chín sữa – thu hoạch, chủ yếu tập trung tại tỉnh Bình Định.
– Lúa Hè Thu 2022: Toàn vùng đã gieo cấy 336.959 ha/ 445.680 (chiếm 75,6 % so với kế hoạch). Đến nay đã thu hoạch được 780 ha trà sớm vụ Hè thu tại khu vực đồng bằng; chiếm 1,7% diện tích gieo cấy. Tập trung chủ yếu tại các tỉnh: Bình Định. Bình Thuận, Quảng Ngãi. Khánh Hòa, Ninh Thuận, Phú Yên, Quảng Nam, Lâm Đồng.….
– Lúa vụ mùa 2022: Toàn vùng đã gieo cấy 1.605 ha chủ yếu giai đoạn sinh trưởng xuống giống- Mạ (cơ bản tại tỉnh Lâm Đồng).
| Khu vực | Trà | Giai đoạn sinh trưởng | Diện tích hiện tại
(ha) |
| Đồng Bằng | Tổng (Thực hiện/ Kế hoạch) | 214.335/ 297.692 | |
| Sớm | Trỗ- chín- Thu hoạch | 52.509 | |
| Chính vụ | Đứng cái- Làm đòng | 121.485 | |
| Muộn | Mạ- Đẻ nhánh | 40.341 | |
| Tây Nguyên | Tổng (Thực hiện/ Kế hoạch) | 122.624 / 85.367 | |
| Sớm | Đòng – trổ | 17.021 | |
| Chính vụ | Đẻ nhánh – Đứng cái | 35.949 | |
| Muộn | Mạ- Đẻ nhánh | 69.654 | |
| Tổng cộng (Thực hiện/ Kế hoạch) | 336.959/ 445.680 | ||
Tình hình sinh trưởng cây trồng khác:
Với các cây trồng khác như: cây lương thực, cây ăn quả, cây công nghiệp; đang ở giai đoạn sinh trưởng như sau:
| Cây trồng | Giai đoạn sinh trưởng | Diện tích hiện tại (ha) | |
| Ngô Hè Thu 2022 | PTTL – Trỗ cờ- thâm râu | 127.184 | |
| Đậu Hè Thu 2022 | Ra hoa – quả non | 45.107 | |
| Lạc Hè Thu 2022 | Đâm tia, quả non, chắc quả | 10.576 | |
| – Cây rau | Nhiều giai đoạn | 45.675 | |
| – Cây sắn | 228.439 | ||
| Đồng Bằng | ĐX 2021-2022 | PT thân lá – Nuôi củ | 54.166 |
| Hè thu 2022 | Cây con- PTTL | 29.355 | |
| Tây Nguyên | ĐX 2021-2022 | PT thân lá – Nuôi củ | 19.113 |
| Hè Thu 2022 | Cây con- PTTL | 125.805 | |
| – Cây ăn quả: | |||
| + Thanh long | Chăm sóc – thu hoạch | 33.750 | |
| + Sầu riêng | Nuôi quả- Thu hoạch | 22.952 | |
| + Nho | Chăm sóc – Thu hoạch | 1.209 | |
| + Táo | Chăm sóc – Thu hoạch | 996 | |
| + Dừa | Nhiều giai đoạn | 15.058 | |
| + Cây có múi | Nhiều giai đoạn | 4.192 | |
| – Cây công nghiệp: | |||
| + Chè | Chăm sóc – thu hoạch | 12.242 | |
| + Mía | Đẻ nhánh- vươn lóng | 47.161 | |
| + Cà phê | Quả non | 647.217 | |
| + Tiêu | Ra hoa- quả non | 86.260 | |
| + Điều | Chăm sóc | 117.736 | |
| + Cao su | Khai thác mủ | 162.869 | |
4. Các tỉnh Nam Bộ
Tình hình sinh trưởng lúa:
– Vụ Hè thu 2022: Đã gieo cấy được 1.557.900/1.575.334 ha (đạt 99 % so với kế hoạch). đã thu hoạch 390.055 ha (chiếm 25 % diện tích gieo cấy).
– Vụ Thu đông – Mùa: Tính đến ngày 14/7/2022, toàn vùng đã gieo cấy được 262.080 ha/ 392.328 ha (chiếm 66,8 % so với kế hoạch), cụ thể:
| Khu vực | Giai đoạn sinh trưởng | Diện tích hiện tại
(ha) |
| Vụ Hè thu 2022 | Tổng (Thực hiện/ Kế hoạch) | 1.557.900 |
| Mạ | 1.770 | |
| Đẻ nhánh | 164.484 | |
| Đòng-trổ | 566.358 | |
| Chín | 435.233 | |
| Thu hoạch | 390.055 | |
| Vụ Thu đông – Mùa 2022 | Tổng (Thực hiện/ Kế hoạch) | 262.080 |
| Mạ | 68.969 | |
| Đẻ nhánh | 133.987 | |
| Đòng-trổ | 50.369 | |
| Chín | 8.755 | |
| Thu hoạch | ||
| Tổng cộng (Thực hiện/ Kế hoạch) | 1.819.980 | |
Tình hình sinh trưởng cây trồng khác:
Với các cây trồng khác như: cây rau, cây ăn quả, cây công nghiệp; đang ở giai đoạn sinh trưởng như sau:
| Cây trồng | Giai đoạn sinh trưởng | Diện tích (ha) |
| Cây rau | Nhiều giai đoạn | 54.771 |
| Cây ăn quả: | ||
| + Dừa | Nhiều giai đoạn | 166.578 |
| + Cây có múi | Nhiều giai đoạn | 116.718 |
| + Xoài | Ra hoa, Nuôi quả, TH | 67.581 |
| + Chuối | Nhiều giai đoạn | 44.883 |
| + Mít | PTTL, Nuôi quả, TH | 52.239 |
| + Sầu Riêng | Nuôi quả, Thu hoạch | 41.675 |
| + Nhãn | Chăm sóc, TH | 29.744 |
| + Thanh Long | Nuôi quả, TH | 24.654 |
| + Chôm chôm | Chăm sóc, PTTL | 18.325 |
| Cây công nghiệp: | ||
| + Cao su | PTTL – thu hoạch | 538.253 |
| + Điều | Chăm sóc sau thu hoạch | 182.427 |
| + Sắn (Khoai mì) | PTTL – PT củ – thu hoạch | 68.656 |
| + Tiêu | Chăm sóc sau thu hoạch | 39.584 |
| + Cà phê | Nuôi trái | 25.890 |
| + Ngô (bắp) | Cây con, PTTL, trỗ cờ- TH | 28.926 |
| + Mía | Cây con – vươn lóng | 17.371 |
DỰ BÁO TÌNH HÌNH SÂU BỆNH HẠI LÚA VÀ CHỈ ĐẠO PHÒNG TRỪ
1. Các tỉnh Bắc Bộ
Thời điểm cuối tháng 7/2022, lúa Mùa sớm và lúa Nương ở các tỉnh Bắc Bộ đang vào giai đoạn đẻ nhánh và đẻ nhánh rộ. Tình hình sâu bệnh hại lúa giai đoạn này dự đoán phát sinh rầy nâu-rầy lưng trắng, sâu đục thân 2 chấm, bệnh đạo ôn lá hại tăng, bệnh nghẹt rễ,… Bà còn cần chuẩn bị các biện pháp phòng trừ hiệu quả.
Bên cạnh đó, lúa chính vụ trà muộn đang bước vào giai đoạn cấy mạ-bén rễ hồi xanh. Tình hình sâu bệnh hại lúa dự đoán ốc bươu vàng, chuột, sâu cuốn lá phát sinh gây hại lúa.
2. Các tỉnh Bắc Trung Bộ
Thời điểm cuối tháng 7/2022, lúa Hè Thu và lúa chính vụ mùa ở các tỉnh Bắc Trung Bộ đang vào giai đoạn đẻ nhánh rộ-đứng cái-làm đòng. Phần lớn diện tích canh tác lúa tại Bắc Trung Bộ đang vào thời điểm đứng cái-làm đòng. Đối với lúa mùa muộn, đang vào thời điểm cấy-đẻ nhánh. Tình hình sâu bệnh hại lúa giai đoạn này dự đoán phát sinh:
▶ Chuột: Tiếp tục phát sinh, gây hại trên tăng trên các trà lúa, hại nặng trên lúa trà sớm đứng cái làm đòng.
▶ Bệnh khô vằn tiếp tục phát sinh gây hại tăng trên lúa trà sớm, hại nặng trên những chân ruộng gieo cấy dày, bón thừa đạm.
▶ Ốc bươu vàng: Tiếp tục phát sinh gây hại trên lúa trà muộn mới gieo cấy, hại nặng trên các chân ruộng gần ao hồ, kênh rạch.
▶ Sâu đục thân lúa, rầy nâu, rầy lưng trắng tiếp tục phát sinh, gây hại xu hướng tăng trên lúa Hè Thu.
▶ Các loại dịch hại khác như: sâu cuốn lá nhỏ, bọ trĩ, … tiếp tục phát sinh gây hại tại các tỉnh trong vùng, mức độ nhẹ đến trung bình, nặng cục bộ một số vùng.
Bên cạnh đó, lúa chính vụ trà muộn đang bước vào giai đoạn cấy mạ-bén rễ hồi xanh. Tình hình sâu bệnh hại lúa dự đoán ốc bươu vàng, chuột, sâu cuốn lá phát sinh gây hại lúa.
3. Các tỉnh Duyên Hải Nam Trung Bộ và Tây Nguyên
Thời điểm cuối tháng 7/2022, lúa Xuân Hè ở Các tỉnh Duyên Hải Nam Trung Bộ và Tây Nguyên đang vào giai đoạn sinh trưởng phổ biến chín sữa – thu hoạch. Lúa Hè Thu chính vụ đang đẻ nhánh-đứng cái-làm đòng. Lúa Hè thu trà sớm đã bắt đầu thu hoạch; trà muộn chỉ đang vào giai đoạn mạ-đẻ nhánh. Tình hình sâu bệnh hại lúa giai đoạn này dự đoán phát sinh:
▶ Rầy nâu, rầy lưng trắng, sâu cuốn lá nhỏ, sâu đục thân 2 chấm, bệnh khô vằn, bệnh đen lép hạt… hại tăng trên lúa Hè thu giai đoạn trổ bông – chín;
▶ Bệnh đạo ôn lá, đạo ôn cổ bông hại lúa Hè Thu giai đoạn đẻ nhánh- đòng trổ ở các tỉnh Ninh Thuận, Bình Thuận và Tây nguyên.
▶ Bọ trĩ , sâu keo… phát sinh gây hại lúa Hè Thu muộn, vụ Mùa giai đoạn mạ.
▶ Chuột hại cục bộ trên lúa Hè Thu giai đoạn đẻ nhánh- đòng trổ và lúa mùa giai đoạn xuống giống- mạ.
▶ Ốc bươu vàng: gây hại cục bộ lúa Hè Thu sạ muộn vùng trũng thấp, lúa mùa.
4.Các tỉnh Nam Bộ
Thời điểm cuối tháng 7/2022, lúa Hè Thu ở Các tỉnh Nam Bộ phần lớn đang vào giai đoạn đòng-trổ-chín; một số nơi đã tiến hành thu hoạch cho những khu vực trà sớm. Đồng thời, vụ lúa Thu Đông-Mùa chính vụ đang đẻ nhánh; với lúa trà sớm đã bắt đầu làm đòng-trổ-chín; một số khu vực diện tích nhỏ chỉ mới vào giai đoạn mạ non.Tình hình sâu bệnh hại lúa giai đoạn này dự đoán phát sinh:
▶ Rầy nâu: rầy tuổi 4-5 tiếp tục phát triển, gây hại phổ biến ở mức nhẹ – trung bình trên lúa giai đoạn đòng – trổ;
▶ Bệnh đạo ôn: bệnh có thể tiếp tục gia tăng diện tích nhiễm trên lúa giai đoạn đẻ nhánh đến đòng trỗ, nhất là những ruộng gieo trồng giống nhiễm, sạ dày, bón thừa phân đạm.
▶ Bệnh bạc lá, lem lép hạt: có khả năng tiếp tục phát sinh phát triển gây hại do ảnh hưởng của điều kiện thời tiết có xuất hiện mưa, dông.
Ngoài ra cần chú ý: Chuột gây hại trên trà lúa giai đoạn đòng trổ – chín. Các địa phương cần áp dụng các biện pháp diệt chuột đồng loạt, trên diện rộng, sử dụng biện pháp bẫy cây trồng để diệt chuột chuột mang lại hiệu quả cao.
ĐỀ XUẤT BIỆN PHÁP CHỈ ĐẠO PHÒNG TRỪ
Chỉ đạo các tỉnh Bắc Bộ, Bắc Trung Bộ theo dõi chặt chẽ một số đối tượng trên mạ và lúa Hè Thu, Mùa sớm 2022 như: Rầy nâu, rầy lưng trắng; Sâu đục thân hai chấm; Bệnh đạo ôn lá; Chuột và ốc bươu vàng. Để có biện pháp phòng trừ kịp thời và diệt trừ đồng loạt. Kiểm tra, theo dõi chặt chẽ nguồn rầy lưng trắng chuyển vụ. Tiến hành thu thập mẫu rầy lưng trắng, chủ động giám định virus gây bệnh lùn sọc đen. Để nhận định nguy cơ và có biện pháp chủ động phòng chống kịp thời hiệu quả.
Chỉ đạo các tỉnh Duyên Hải Nam Trung Bộ và Tây Nguyên theo dõi chặt chẽ diễn biến, tình hình sâu bệnh hại lúa trên lúa vụ Xuân Hè và Hè Thu để chủ động các biện pháp phòng chống.
Chỉ đạo các tỉnh Tây Nguyên, Đông Nam bộ tiếp tục nắm chắc diễn biến tình hình sâu bệnh hại lúa. Chủ động biện pháp phòng chống các đối tượng SVGH như: Rầy nâu, rầy lưng trắng; sâu cuốn lá nhỏ, sâu đục thân 2 chấm; bệnh khô vằn, bệnh đen lép hạt, bệnh đạo ôn lá, đạo ôn cổ bông; Bọ trĩ, sâu keo; Chuột và ốc bươu vàng.
Chỉ đạo các tỉnh Nam Bộ tiếp tục theo dõi chặt chẽ diễn biến tình hình sâu bệnh hại lúa trên đồng. Và tiến độ xuống giống vụ Thu Đông- Mùa 2022. Triển khai kế hoạch sản xuất vụ Hè Thu, Thu Đông, Mùa 2022.
Theo Bộ Nông Nghiệp & PTNT Cục Bảo Vệ Thực Vật
