Sâu bệnh là một trong những nguyên nhân ảnh hưởng nhất đến năng suất và chất lượng gạo sau này. Để phòng trừ sâu bệnh hiệu quả chúng ta áp dụng nguyên tắc “4 đúng” rất nổi tiếng trong phòng trừ sâu bệnh, bao gồm: đúng mật độ ngưỡng, đúng thời kỳ, đúng liều lượng, và đúng thuốc. Việc áp dụng linh hoạt và chính xác các nguyên tắc này không chỉ giúp bảo vệ năng suất cây trồng mà còn góp phần giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường và sức khỏe con người.
I. NGUYÊN TẮC 4 ĐÚNG PHUN THUỐC PHÒNG TRỪ SÂU BỆNH HẠI LÚA
1.1. Đúng mật độ ngưỡng (mật độ sâu bệnh hại lúa)
Phun thuốc khi sâu bệnh đạt đến ngưỡng gây hại kinh tế là yếu tố đầu tiên và quan trọng nhất. Bởi suy cho cùng phun thuốc cũng là bảo vệ thành quả kinh tế. Ngưỡng được xác định bằng số lượng sâu bệnh hoặc mức độ nhiễm trên một diện tích khi đến ngưỡng nếu không phun kịp thời sẽ gây thất thoát đáng kể về năng suất. Việc phun thuốc khi mật độ sâu bệnh còn thấp hoặc chưa đến ngưỡng sẽ lãng phí thuốc, tăng chi phí sản xuất, và có thể tiêu diệt cả thiên địch, làm mất cân bằng sinh thái. Ngược lại, nếu phun quá muộn khi sâu bệnh đã bùng phát mạnh sẽ rất khó kiểm soát và hiệu quả thuốc sẽ giảm đáng kể.
Dưới đây là mật độ một số sâu bệnh mà chúng ta cần quan tâm:
a. Sâu cuốn lá nhỏ
Với sâu cuốn lá nhỏ, số lượng sâu như sau sẽ bị coi là bùng phát dịch và cần phun thuốc kịp thời:
- Khi lúa đẻ nhánh: Giai đoạn này giao động từ 20 đến 30 con sâu non/m2 thì được xem là bùng phát dịch (20 con đối với vụ mùa sớm, 30 con với vụ chính, chiêm xuân)
- Khi lúa làm đòng: Giai đoạn này cây lúa có thể chịu được lượng sâu lớn hơn là 50 con sâu non/ m2.
b. Rầy nâu:
Với rầy nâu, cây lúa có khả năng chống chịu với mật độ lớn hơn. Cụ thể như sau:
- Giai đoạn đẻ nhánh: mật độ rầy nâu khi đạt 300 con/m2 trở lên được xem là bùng phát dịch.
- Giai đoạn làm đòng: được xem là bùng dịch khi rầy xuất hiện ổ hoặc mật độ từ 1.000 con/m2.
Lưu ý: với rầy nâu khi phun chúng ta nên tập trung vào gốc lúa và phun vào buổi sáng sớm hoặc chiều mát.
1. 2. Đúng thời kỳ (thời điểm phun sâu bệnh hại lúa)
Mỗi loại sâu bệnh có những giai đoạn phát triển khác nhau, và việc phun thuốc đúng thời điểm sẽ mang lại hiệu quả tối ưu. Ví dụ, đối với sâu cuốn lá, thời điểm phun hiệu quả nhất là khi sâu non mới nở, chúng còn non yếu và dễ bị tiêu diệt. Đối với bệnh đạo ôn, việc phun phòng khi lúa ở giai đoạn đẻ nhánh rộ và làm đòng là rất quan trọng để ngăn chặn sự lây lan của bệnh. Nếu chọn sai thời điểm không chỉ không hiệu quả mà còn tăng hàm lượng độc tố trong hạt thóc.
a. Thời điểm phun thuốc sâu cuốn lá nhỏ hại lúa
Để biết được khi nào nên phun thuốc trừ sâu cuốn lá nhỏ chúng ta tìm hiểu qua về chu kỳ sinh trưởng của chúng, Sâu cuốn lá nhỏ chia thành 4 giai đoạn gồm: trứng, sâu non, nhộng và bướm:
- Giai đoạn trứng: đẻ rải rác hoặc thành nhóm dọc theo gân ở lá lúa, thời gian kéo dài từ 3-4 ngày.
- Sâu non: Chúng gây hại bằng cách ăn mô lá và cuộn lá lại, thời gian kéo dài từ 15-16 ngày được chia thành 5 tuổi.
- Nhộng: Sâu non phát triển sẽ thành nhộng ngay trên lá, thời gian kéo dài từ 5-7 ngày.
- Bướm: Nhộng sẽ chuyển thành bướm trong thời gian từ 2-3 ngày và chúng có nhiệm vụ đẻ trứng.
Với sâu cuốn lá nhỏ, thời điểm phun thuốc hợp lý nhất là ở giai đoạn sâu non còn nhỏ, độ tuổi từ 1-2 tuổi tức khoảng từ 4-7 ngày sau khi bướm rộ đẻ trứng.
Giai đoạn này phun thuốc hiệu quả nhất bởi khả năng chống chịu còn kém, đặc biệt giai đoạn này lá lúa vẫn chưa cuộn nên thuốc dễ dàng tiếp cận hơn.
b. Thời điểm phun bệnh rầy nâu hại lúa
Rầy nâu cũng trải qua 4 giai đoạn biến thái hoàn toàn: trứng, rầy non, rầy trưởng thành. Vòng đời rầy nâu khá ngắn, khoảng 26-30 ngày, do đó chúng có khả năng tăng mật độ rất nhanh.
- Trứng: Thời gian 6-8 ngày. Trứng được đẻ trong bẹ lá lúa.
- Rầy non: Thời gian 12-14 ngày, chia làm 5 tuổi. Cả rầy non và rầy trưởng thành đều chích hút nhựa cây, gây hại tập trung ở gốc và thân cây lúa, phần sát mặt nước.
- Rầy trưởng thành: Thời gian sống khoảng 20-30 ngày. Rầy trưởng thành có cánh dài hoặc cánh ngắn.
Vơi bệnh rầy nâu hại lúa thì giai đoạn rầy non mới nở có độ tuổi từ 1-2 là hiệu quả nhất. Giai đoạn này chúng chưa có cánh, khả năng duy chuyển vẫn bị hạn chế nên rất dễ bị tiêu diệt.
c. Thời điểm phun sâu đục thân lúa
Sâu đục thân được chia làm 4 giai đoạn gồm:
- Trứng: Thời gian 5-8 ngày (tùy nhiệt độ).
- Sâu non: Thời gian 25-35 ngày. Sâu non sau khi nở sẽ đục vào thân lúa gây hại.
- Nhộng: Thời gian 7-10 ngày. Nhộng thường nằm trong gốc thân lúa.
- Trưởng thành (bướm/ngài): Thời gian 7-10 ngày để vũ hóa và đẻ trứng.
Đối với sâu đục thân hại lúa thời điểm phun thuốc hiệu quả nhất là khi chúng ở giai đoạn bướm/ngài rộ bay. Giai đoạn này chúng ta không trực tiếp phun bướm mà chúng ta phun sâu non khi trứng nở rộ, lúc này sâu non vừa nở chưa kịp đục vào thân cây.
Thường theo dõi thông báo của địa phương về các đợt bướm sâu đục thân nở rộ (thường có các đợt chính trong vụ lúa). Phun thuốc sau khi đỉnh điểm bướm ra rộ khoảng 5-7 ngày, khi sâu non mới nở.
Nếu phát hiện “trứng vàng” (ổ trứng sâu đục thân màu vàng nhạt) trên đồng ruộng, có thể phun thuốc diệt trứng hoặc diệt sâu non khi chúng vừa nở.
1.3. Đúng liều lượng (lượng thuốc bảo vệ thực vật phù hợp)
Thuốc bảo vệ thực vật có tác dụng tiêu diệt sâu bệnh, đồng nghĩa chúng là chất độc hại vì vậy nếu phun nhiều lẫn phun ít đều không được.
- Phun ít: không đủ liều lượng để tiêu diệt sâu bệnh, không những vậy chúng còn có thể tạo điều kiện giúp sâu bệnh phát triển khả năng kháng thuốc và buộc phải phun lại nhiều lần.
- Phun quá liều lượng sẽ gây độc hại cho cây lúa (cháy lá, rụng hạt), gây ô nhiễm môi trường đất và nước, và tiềm ẩn nguy hiểm cho sức khỏe con người qua dư lượng thuốc trong nông sản. Việc tuân thủ liều lượng còn giúp tiết kiệm chi phí và tối ưu hóa hiệu quả kinh tế.
1.4. Đúng thuốc (loại thuốc đặc trị)
Mỗi loại sâu bệnh hại lúa đều có đặc điểm sinh học khác nhau vì vậy chúng cần sử dụng loại thuốc đặc trị phù hợp. Việc lựa chọn sai thuốc không chỉ không mang lại hiệu quả mà còn có thể làm trầm trọng thêm tình hình, kích thích sâu bệnh phát triển mạnh hơn hoặc tiêu diệt những loài côn trùng có lợi. Nắm vững thông tin về loại sâu bệnh đang gây hại và chọn đúng hoạt chất, cơ chế tác động của thuốc là điều kiện tiên quyết để phòng trừ hiệu quả.
II. KHÁM PHÁ KHẢ NĂNG CHỐNG CHỊU SÂU BỆNH LÚA LAI F1-GS55
Trong bối cảnh biến đổi khí hậu và áp lực sâu bệnh hại ngày càng gia tăng, việc lựa chọn giống lúa có khả năng chống chịu tốt là yếu tố then chốt giúp bà con nông dân đạt được năng suất ổn định và giảm thiểu chi phí sản xuất. Điều làm nên sức hút của GS55 không chỉ là năng suất mà còn ở khả năng “đứng vững” trước các mối đe dọa từ sâu bệnh hại.
Vì sao GS55 có khả năng chống chịu sâu bệnh tốt?
Khả năng chống chịu sâu bệnh vượt trội của GS55 đến từ sự kết hợp của nhiều yếu tố di truyền và đặc điểm hình thái cây trồng:
- Thời gian sinh trưởng ngắn ngày: Đây là một trong những ưu điểm nổi bật giúp GS55 “né” được nhiều đợt bùng phát sâu bệnh chính trong vụ. Tránh thời gian cây tiếp xúc với mầm bệnh và áp lực sâu hại.
- Bộ rễ phát triển mạnh: Nhờ bộ rễ khỏe mạnh giúp chúng ăn sâu vào trong lòng đất, giúp chúng hấp thụ chất dinh dưỡng tốt hơn. Khi cây lúa khỏe mạnh, chúng có khả năng chống chịu tốt hơn với các tác nhân gây hại từ môi trường, bao gồm cả sâu bệnh. Rễ sâu cũng giúp cây đứng vững hơn trước điều kiện thời tiết bất lợi như mưa lớn, gió bão, gián tiếp hạn chế điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của một số bệnh.
- Thân cứng, chống đổ ngã: Thân cây lúa GS55 có đặc tính cứng cáp và chắc chắn. Điều này không chỉ giúp cây đứng vững trước gió bão, mà còn hạn chế tình trạng đổ ngã. Thân cứng giúp ruộng lúa thông thoáng hơn, giảm thiểu ẩm độ cục bộ, từ đó hạn chế sự bùng phát của nhiều loại bệnh hại.
Với những đặc tính vượt trội về thời gian sinh trưởng ngắn, bộ rễ phát triển, thân cứng và khả năng kháng bệnh tự nhiên, giống lúa lai GS55 không chỉ mang lại năng suất ổn định mà còn góp phần quan trọng vào việc xây dựng một nền nông nghiệp bền vững, thân thiện với môi trường và giảm gánh nặng chi phí cho bà con nông dân. Đây thực sự là một lựa chọn lý tưởng cho các vùng chuyên canh lúa ở Việt Nam. Để tìm hiểu giống lúa năng suất cao, chống chịu sâu bệnh tốt như GS55 xin vui lòng liên hệ: 0981.85.85.99. Đại Thành rất vui khi nhận được yêu cầu cũng như ý kiến đóng góp từ Anh/ Chị.
