Vụ đông xuân 2025 bị đánh giá là rét kéo dài đồng thời lượng mưa nhiều hơn trung bình nhiều năm báo hiệu một mùa vụ khó khăn với nhiều sâu bệnh hại bởi mưa nhiều là điều kiện lý tưởng để sâu bệnh và nấm phát triển.
I. ĐẶC ĐIỂM KHÍ HẬU VỤ ĐÔNG XUÂN 2025
Theo dự án của Trung tâm Khí tượng Thủy văn Quốc Gia hiện tượng rét đậm, rét hại có thể kéo dài đến hết tháng 3, đây là thời điểm khá nhạy cảm vì cây lúa đang trong giai đoạn bén rễ hồi xanh và thời tiết rét ảnh hưởng rất lớn đến sự phát triển bộ rễ của cây lúa.
Có điều may mắn là vụ Đông Xuân 2025 trong các tháng 3 và 4 ít có khả năng áp thấp nhiệt đới hoạt động trên Biển Đông và ảnh hưởng đến nước ta, theo đánh giá khả năng gặp áp thấp ảnh hưởng đến nước ta chỉ là 0,4 cơn.
Còn vệ nhiệt độ, theo dự báo Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn nhiệt độ trung bình tháng 2- 3 vẫn phổ biến ở mức trung bình nhiều năm, riêng tháng 4 ở đồng bằng Bắc Bộ có thể có nhiệt độ cao hơn trung bình các năm từ 0,5 đến 1 độ.
Còn về lượng mưa, theo dự báo các tháng có sự thay đổi lớn, trong tháng 3 ở khu vực Bắc Bộ dự báo có lượng mưa cao hơn trung bình nhiều năm.
II. MỘT SỐ SÂU BỆNH HẠI LÚA VÀ PHÒNG TRỪ VỤ ĐÔNG XUÂN 2025
Từ đặc điểm khí hậu Vụ đông xuân 2025 chúng ta thấy, năm nay chúng ta cần lưu ý chống rét và chống sâu bệnh là quan trọng nhất bởi nhiệt độ cao kết hợp mưa nhiều là thời điểm lý tưởng để sâu bệnh phát triển. Đặc biệt những loại sâu bệnh phát triển mạnh trong điều kiện mưa nhiều và nhiệt độ cao.
Dưới đây là một số sâu bệnh được khuyến cáo có khả năng cao xuất hiện trong vụ Đông Xuân 2024-2025 cũng như một số nguyên nhân và cách phòng trừ.
Chi tiết: Thời điểm phun thuốc trừ sâu hiệu quả
2.1. Bệnh Rầy Nâu Hại Lúa
a. Đặc điểm bệnh rầy nâu
Ban đầu cây Lúa sẽ yếu dần sẽ chuyển sang vàng úa, đặc biệt phần gốc và bẹ lá. Khi bị rầy quá nhiều chúng xảy ra hiện tượng “Cháy rầy” cây lúa sẽ có màu vàng rơm hoặc nâu sẫm trông như bị cháy.
Rầy nâu hại lúa có thể gây hại quanh năm, nhưng chúng phát triển mạnh nhất vào giai đoạn lúa đẻ nhánh, làm đống và chín sữa.
b. Điều kiện phát triển bệnh Rầy nâu
- Nhiệt độ: Nhiệt độ thích hợp nhất để rầy nâu phát triển là nhiệt độ tự 25-300C.
- Độ ẩm: độ ẩm càng cao rầy nâu càng phát triển mạnh.
- Ánh sáng: rầy nâu không thích ánh sáng.
- Thiên địch: thiếu hụt các loại thiên địch của rầy nâu như ong ký sinh, nhện, bọ xít,..,
C. Phòng trừ bệnh rầy nâu hại lúa
Để phòng trừ bệnh rầy nâu hiệu quả chúng ta phải kết hợp từ biện pháp canh tác, chăm sóc cho tới vệ sinh đồng ruộng, cũng như tạo các thiên địch của rầy nâu phát triển. Dưới đây là một số biện pháp phòng trừ bệnh rầy nâu hiệu quả:
- Chọn giống lúa có khả năng kháng rầy nâu tốt như lúa lai F1-GS55
- Gieo sạ với mật độ hiệu quả giúp môi trường thoáng khí giảm khả năng hoạt động của rầy nâu.
- Bón phân cân đối tránh bón quá nhiều đạm vì lá phát triển quá mạnh sẽ là điều kiện rầy nâu phát triển.
- Vệ sinh đồng ruộng, loại bỏ cỏ vì đây là nơi trú ẩn của rầy nâu hại lúa.
- Tạo điều kiện thiên địch của rầy nâu phát triển như ong ký sinh, nhện, bọ xít,..,
2.2. Bệnh đạo ôn hại lúa
a. Đặc điểm bệnh đạo ôn hại lúa
Ban đầu cây lúa có những vết chấm nhỏ màu nâu, sau đó lan rộng thành hình thoi có tâm màu xám trắng và viền màu nâu. Khi bệnh nặng các vết bệnh liên kết lại với nhau làm cho lá bị cháy khô.
Còn trên cổ bông, cổ gié có vết màu nâu đen chúng làm cổ bông, cổ gié bị thối nhũn và gãy. Còn với hạt thóc sẽ bị thâm đen và lép lửng.
Với bệnh đạo ôn hại lúa có thể gây hại ở tất cả các giai đoạn sinh trưởng của cây lúa, nhưng bệnh này gây hại nặng nhất vào giai đoạn lúa đẻ nhánh, làm đòng và trổ bông.
b. Điều kiện bệnh đạo ôn hại lúa phát triển
Cũng giống như bệnh rầy nâu, bệnh đạo ôn cũng có môi trường phát triển lý tưởng khi nhiệt độ cao kết hợp mưa nhiều. Cụ thể điều kiện để chúng phát triển như:
- Nhiệt độ: nhiệt độ thích hợp nhất là từ 24-28 độ C và có sự chênh lệch giữa ngày và đêm.
- Độ ẩm: độ ẩm cao, điều kiện phát triển là độ ẩm trên 90%.
- Ánh sáng: điều kiện thuận lợi trong điều kiện thiếu ánh sáng.
c. Phòng bệnh đạo ôn hại lúa
Để phòng bệnh đạo ôn chúng ta có thể thực hiện một số công việc như sau:
- Giống lúa: sử dụng các giống lúa có khả năng chống chịu bệnh đạo ôn tốt, các giống lúa lai chống chịu tốt hơn lúa thuần.
- Mật độ: gieo cấy đều, không quá dày tạo điều kiện sâu bệnh phát triển.
- Bón phân: bón cân đối không để lúa phát triển quá mức tạo môi trường bệnh đạo ôn phát triển, đặc biệt là đạm.
- Vệ sinh: vệ sinh đồng ruộng, loại bỏ cỏ dại nơi trú ẩn của nấm bệnh.
- Điều tiết nước: không để ruộng quá khô hoặc quá ngập tạo điều kiện bệnh đạo ôn phát triển.
2.3. Bệnh bọ trĩ
a. Dấu hiệu bệnh bọ trĩ
Đây là những côn trùng nhỏ bé, chúng tấn công vào lá, thân cây lúa, dưới đây là một số dấu hiệu bệnh bọ trĩ hại lúa:
- Lá non: bị quăn, xoắn lại và xuất hiện điểm trắng nhỏ li ti, bị nặng chóp lá cuốn lại, héo chuyển sang màu khô vàng.
- Lá trưởng thành: xuất hiện các đốm đen loang lổ, bầm tím.
- Bông lúa: bông bị lép hạt, biến dạng và không trổ đều.
- Trú ẩn: thường ẩn náu trong các lá nõn hoặc lá cuốn khi trời nắng.
b. Điều kiện bọ trĩ phát triển
Có sự khác biệt đôi chút so với 2 loại bệnh phổ bên trên đó là bọ trĩ phát triển tốt ở điều kiện môi trường khô ráo nên vụ động xuân 2025 này bệnh này ít xuất hiện hơn, cụ thể điều kiện để bọ trĩ phát triển như sau:
- Nhiệt độ: thích hợp từ 15-25 độ C.
- Độ ẩm: ưa thích môi trường khô ráo.
- Ánh sáng: chúng ưa sáng
c. Phòng trừ bệnh bọ trĩ
Dưới đây là một số giải pháp hạn chế bọ trĩ phát triển trên cánh đồng lúa của Anh/ Chị.
- Vệ sinh đồng ruộng: loại bỏ tàn dư bọ trí từ vụ trước.
- Điều tiết nước: không để ruộng quá khô.
- Bảo tồn thiên địch: tạo điều kiện cho thiên địch của bọ trĩ phát triển, cụ thể như như nhện, bọ xít…
III. KẾT LUẬN PHÒNG TRỪ SÂU BỆNH VỤ ĐÔNG XUÂN 2025
Từ những phân tích trên ta thấy, vụ Đông Xuân 2025 thuận lợi cho những loại sâu bệnh có điều kiện thích hợp với môi trường độ ẩm kết hợp với nhiệt độ cao vì vậy vụ đông xuân năm nay khả năng xuất hiện các loại sâu bệnh như đạo ôn, rầy nâu là rất cao.
Để phòng trừ sâu bệnh này chúng ta sẽ tạo điều kiện bất thuận sâu bệnh phát triển đồng thời tạo điều kiện cho thiên địch của chúng phát triển như:
- Vệ sinh đồng ruộng: cải tạo đất và vệ sinh tàn dư sâu bệnh từ vụ trước nếu có.
- Dọn cỏ: cỏ tạo ra môi trường ẩm ướt nên rất thuận lợi cho sâu bệnh phát triển.
- Mật độ cấy: đều và không quá dày bởi dày sẽ làm tăng độ ẩm, tạo nơi trú ẩn cho sâu bệnh.
- Bón phân: bón cân đối, đặc biệt không quá nhiều đạm làm cây lúa quá um tùm tạo ẩm và nơi trú ẩn sâu bệnh.
- Tạo điều kiện thiên địch phát triển: chúng ta tạo điều kiện cho các sinh vật có ích như ong ký sinh, nhện, bọ xít,..,
Ngoài ra chúng ta phải thường xuyên thăm đồng để khi phát hiện sâu bệnh phải có biện pháp phun thuốc nhanh chóng bởi thời gian thích hợp phun thuốc chỉ kéo dài từ 1- 3 ngày.
Để tăng hiệu quả phun thuốc chúng ta nên sử dụng Máy bay nông nghiệp, bởi những chiếc drone nông nghiệp mang lại nhiều giá trị như:
- Kịp thời: với khối lượng làm việc lớn và ít nhân công giúp bà con kịp thời phòng trừ sâu bệnh.
- Tiết kiệm thuốc: nhờ công nghệ phun ly tâm phá nhỏ hạt phun và độ chính xác cao giúp nâng cao hiệu quả phun từ đó tiết kiệm thuốc bảo vệ thực vật.
- Bảo vệ môi trường: hạn chế thuốc ngấm xuống nước giúp bảo vệ môi trường đất và môi trường nước.
- Bảo vệ sức khỏe: người làm việc tránh xa khu vực làm việc nên hạn chế tiếp xúc với thuốc độc hại
Để tìm hiểu các giống lúa chất lượng cao cũng như các giải pháp công nghệ cao trong quá trình canh tác lúa xin vui lòng liên hệ: 0981.85.85.99. Chúng tôi rất vui nhận được phản hồi từ quý Anh/Chị.
