Lúa trổ bông là giai đoạn quyết định tỷ lệ hạt cũng như năng suất và chất lượng giống lúa sau này. Bài viết dưới đây chúng ta cùng nhau tìm hiểu những đặc điểm của giống lúa giai đoạn trổ bông và những biện pháp giúp tăng năng suất và hạn chế sâu bệnh hại lúa.
I. GIAI ĐOẠN LÚA TRỔ BÔNG
Về mặt sinh trưởng giai đoạn cây lúa trổ bông là chúng đang chuyển từ giai đoạn sinh trưởng dinh dưỡng sang giai đoạn sinh trưởng sinh thực. Đây là thời kỳ quyết định số lượng hạt trên bông nên cần rất nhiều chất dinh dưỡng và nước. Giai đoạn này cây lúa có biểu hiện so le lá, cây lúa tròn mình và có hiện tượng vàng sinh lý.
Sau khi cây lúa làm đòng xong bắt đầu giai đoạn trổ. Giai đoạn này bông lúa bắt đầu thoát ra khỏi bẹ lá, nếu toàn bộ bông lúa thoát ra thì quá trình trổ đã xong, thời kỳ này thường kéo dài từ 4-6 ngày.
Khi trổ xong cây lúa bắt đầu chuyển sang giai đoạn thụ phấn, đây là thời điểm rất nhạy cảm với điều kiện ngoại cảnh như: nước, nhiệt độ, ánh sáng, dinh dưỡng, sâu bệnh,…., nó quyết định bông lúa có thành hạt hay không.
Những hoa ở đầu bông sẽ nở trước, những hoa ở dưới sẽ nở sau.
Do những hoa ở dưới thường nở sau nên chúng thường vào muộn hơn, nếu gặp thời tiết bất thuận thường sẽ bị lép và khối lượng hạt thấp.
Lưu ý có những giống lúa vừa nở hoa vừa thụ phấn ngay nhưng cũng có những giống lúa phải chờ trổ xong chúng mới tiến hành nở hoa và thụ phấn.
Khi thụ phấn vỏ trấu sẽ mở hé ra và sau khoảng 0-4 phút bao phấn sẽ vỡ ra, lúc này hạt phấn ẽ rơi vào đầu nhụy và hợp với noãn bên trong nhụy để phát triển thành hạt.
Trong quá trình thụ phấn chúng ta cần quan tâm tới một số mốc thời gian như sau:
- Vỏ trấu mở ra và khép lại trong khoảng 50-60 phút.
- Thời gian thụ tinh kéo dài khoảng 8 giờ sau khi thụ phấn.
- Thời gian hoa nở tốt nhất vào sáng sớm (7-9 giờ tùy mùa). Nếu trời âm u có thể nở muộn từ 12-14 giờ là tốt nhất.
Sau khi thụ tinh phôi nhũ phát triển thành hạt, chúng tăng trọng lượng rất nhanh trong 15-20 ngày đầy, tức thời điểm này quá trình vận chuyển và tích lũy vật chất, hạt lúa vào chắc và chín dần.
II. KỸ THUẬT CHĂM SÓC LÚA TRỔ BÔNG GIÚP ĐẦU NHIỀU, CHẮC HẠT
Giai đoạn lúa trổ bông là một trong những thời điểm quan trọng nhất, quyết định trực tiếp đến năng suất cuối vụ. Việc áp dụng đúng kỹ thuật chăm sóc trong giai đoạn này sẽ giúp lúa đậu nhiều và đều, hạn chế tối đa các tác động tiêu cực từ sâu bệnh và môi trường, từ đó mang lại vụ mùa bội thu. Bài viết này sẽ cung cấp cho bà con nông dân những hướng dẫn chi tiết và chuẩn SEO về kỹ thuật chăm sóc lúa trổ bông, đặc biệt tập trung vào kỹ thuật bón phân và điều tiết nước.
2.1. Dấu Hiệu Nhận Biết Lúa Chuẩn Bị Trổ Bông
Bà con cần quan sát kỹ ruộng lúa để nhận biết thời điểm lúa chuẩn bị trổ bông. Một số dấu hiệu thường thấy bao gồm:
- Lá đòng (lá công) vươn cao: Lá đòng là lá trên cùng, bao bọc bông lúa. Khi lúa chuẩn bị trổ bông, lá đòng sẽ vươn cao hơn các lá khác.
- Bụng lá đòng phình to: Sờ nhẹ vào bụng lá đòng sẽ cảm nhận được sự phình to do bông lúa đang phát triển bên trong.
- Xuất hiện giọt sương trên đầu lá: Vào sáng sớm, có thể thấy những giọt sương nhỏ trên đầu lá đòng.
2.2. Kỹ Thuật Bón Phân Giai Đoạn Lúa Trổ Bông: Chìa Khóa Cho Đậu Nhiều, Chắc Hạt
Việc bón phân đúng cách trong giai đoạn trổ bông đóng vai trò then chốt trong việc đảm bảo lúa đậu nhiều và chắc hạt. Nguyên tắc chung là bón nhẹ đạm, tăng cường kali và lân.
Thời điểm bón:
- Bón thúc đòng (trước trổ 7-10 ngày): Đây là lần bón phân quan trọng để giúp cây lúa phát triển khỏe mạnh, lá đòng to và dày, tạo tiền đề cho bông to, nhiều hạt. Sử dụng các loại phân hỗn hợp NPK có hàm lượng đạm vừa phải, lân và kali cao hơn. Ví dụ: NPK 12-5-10, 13-5-12,…
- Bón đón đòng (khi lúa bắt đầu hé bông): Lần bón này giúp tăng cường khả năng thụ phấn, hạn chế nghẹn đòng, rụng hoa và tăng tỷ lệ hạt chắc. Ưu tiên sử dụng phân kali hoặc các loại phân bón lá có chứa kali và các nguyên tố vi lượng cần thiết cho quá trình thụ phấn.
Liều lượng bón: Liều lượng phân bón cụ thể sẽ phụ thuộc vào giống lúa, tình trạng sinh trưởng của cây và loại phân sử dụng. Bà con nên tham khảo khuyến cáo của nhà sản xuất phân bón và cán bộ kỹ thuật nông nghiệp địa phương.
Lưu ý quan trọng:
- Không bón quá nhiều đạm: Bón thừa đạm trong giai đoạn này có thể khiến cây lúa phát triển thân lá quá mạnh, cạnh tranh dinh dưỡng với bông lúa làm lúa tăng nguy cơ mắc bệnh và lép hạt.
- Tăng phân kali: Phân bón Kali giúp cây lúa tích lũy tinh bột trong hạt giúp hạt chắc và nặng.
- Kết hợp phân bón lá: Sử dụng các loại phân bón lá có chứa các nguyên tố vi lượng như bo, kẽm,… có thể giúp tăng cường khả năng thụ phấn và đậu quả.
2.3. Kỹ Thuật Điều Tiết Nước Giai Đoạn Lúa Trổ Bông: Tạo Môi Trường Thuận Lợi Cho Thụ Phấn
Quản lý nước giai đoạn lúa tượng đòng đến trổ bông
Giai đoạn phát triển đòng non đến trổ bông cây lúa rất mẫn cảm với nước, đặc biệt các giai đoạn ba ngày trước và 11 ngày sau khi trổ bông nếu thiếu nước sẽ ảnh hưởng lớn đến tỉ lệ bông đậu, nếu nghiệm trọng có thể giảm năng suất từ 50-6%. Cụ thể giai đoạn này chúng ta cần giữ nước như sau:
- Lúc lúa tượng đòng đến làm đòng (40-45 ngày sau sạ), bắt đầu cho nước vào ruộng trở lại, mức nước trong ruộng cần duy trì từ 3-5 cm.
- Trổ bông: cần duy trì mực nước từ 5-7 cm.
Lưu ý quan trọng:
- Tránh để ruộng khô hạn vào thời điểm lúa đang trổ: Thiếu nước có thể làm giảm tỷ lệ thụ phấn và gây ra tình trạng lép hạt.
- Không để ruộng ngập úng kéo dài: Ngập úng có thể làm ảnh hưởng đến quá trình hô hấp của rễ, gây ra hiện tượng nghẹn đòng và làm tăng nguy cơ phát sinh sâu bệnh.
2.4. Biện Pháp Phòng Trừ Sâu Bệnh Giai Đoạn Lúa Trổ Bông
Giai đoạn lúa trổ bông là thời điểm cây lúa rất mẫn cảm với nhiều loại sâu bệnh. Việc phòng trừ kịp thời và hiệu quả sẽ giúp bảo vệ năng suất. Một số đối tượng sâu bệnh thường gặp trong giai đoạn này bao gồm:
- Sâu cuốn lá: Gây hại bằng cách ăn lá, làm giảm khả năng quang hợp của cây.
- Rầy nâu: Chích hút nhựa cây, gây vàng lá, khô cây và truyền bệnh virus.
- Bệnh đạo ôn: Gây hại trên lá, cổ bông và hạt, làm giảm năng suất nghiêm trọng.
- Bệnh khô vằn: Gây hại trên bẹ và lá, làm giảm khả năng quang hợp và có thể gây lép hạt.
Biện pháp phòng trừ:
- Thăm đồng thường xuyên: Phát hiện bệnh kịp thời.
- Sử dụng giống kháng bệnh: Lựa chọn các giống lúa có khả năng kháng các loại sâu bệnh phổ biến tại địa phương.
- Biện pháp canh tác: Đảm bảo mật độ gieo sạ hợp lý, bón phân cân đối, làm cỏ thường xuyên và vệ sinh đồng ruộng.
- Sử dụng thuốc bảo vệ thực vật: Chỉ sử dụng thuốc khi thật sự cần thiết và tuân thủ theo nguyên tắc “4 đúng” (đúng thuốc, đúng liều lượng, đúng thời điểm, đúng cách). Ưu tiên sử dụng các loại thuốc có tính chọn lọc và ít ảnh hưởng đến môi trường.
2.5. Các Yếu Tố Khác Ảnh Hưởng Đến Quá Trình Trổ Bông và Đậu Hạt
Ngoài kỹ thuật bón phân và điều tiết nước, một số yếu tố khác cũng có thể ảnh hưởng đến quá trình trổ bông và đậu hạt của lúa:
- Thời tiết: Nhiệt độ và độ ẩm không khí quá cao hoặc quá thấp đều có thể ảnh hưởng đến quá trình thụ phấn.
- Ánh sáng: Đảm bảo ruộng lúa nhận đủ ánh sáng mặt trời để quá trình quang hợp diễn ra tốt nhất.
- Gió: Gió nhẹ có thể giúp quá trình thụ phấn diễn ra tốt hơn, nhưng gió mạnh có thể gây đổ ngã.
III. KHẢ NĂNG TRỔ BÔNG CỦA LÚA LAI F1-GS55
Giống lúa GS55, được phát triển và phân phối bởi Công ty Cổ phần Đại Thành, nổi bật với khả năng trổ bông ấn tượng, góp phần quan trọng vào việc nâng cao năng suất và chất lượng hạt lúa.
Đặc điểm nổi trội của GS55 là thời gian trổ bông ngắn và đồng đều, giúp cây lúa thoát cổ bông nhanh chóng, tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình thụ phấn và giảm thiểu tác động từ các điều kiện thời tiết bất lợi như mưa bão hay nhiệt độ khắc nghiệt. Giống lúa này đã chứng minh khả năng thích nghi cao qua các mô hình trình diễn tại nhiều địa phương như Đoan Hùng, Phú Lương, và Gia Viễn.
Ngoài ra, GS55 còn có khả năng chống chịu sâu bệnh tốt trong giai đoạn trổ bông, đặc biệt với các bệnh như đạo ôn, bạc lá và khô vằn, giúp bảo vệ bông lúa và đảm bảo tỷ lệ hạt chắc cao. Với bông lúa to, dài (trung bình 28 cm), hạt xếp xít (khoảng 190 hạt/bông), cùng khả năng chống đổ vượt trội, GS55 mang lại năng suất ổn định và chất lượng hạt lúa ưu việt, ngay cả sau những đợt thời tiết khắc nghiệt như bão Yagi tại Ninh Bình.
Nhờ những ưu điểm này, GS55 trở thành lựa chọn lý tưởng, giúp người nông dân tối ưu hóa hiệu quả kinh tế trong sản xuất lúa.
IV. KẾT LUẬN MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIÚP LỖ TRỔ BÔNG HIỆU QUẢ CHO NĂNG SUẤT CAO
Chăm sóc lúa giai đoạn trổ bông đòi hỏi sự tỉ mỉ và nắm vững các kỹ thuật cơ bản. Việc bón phân cân đối, điều tiết nước hợp lý, phòng trừ sâu bệnh kịp thời và chú ý đến các yếu tố môi trường sẽ giúp lúa trổ bông đều, đậu nhiều, chắc hạt và mang lại năng suất cao cho bà con nông dân. Để tìm hiểu các giống lúa năng suất, chất lượng cao xin vui lòng liên hệ: 0981.85.85.99. Chúng tôi rất vui nhận được phản hồi từ quý Anh/Chị.
