Hiệu quả kinh tế cây lúa không chỉ được đánh giá bằng số lượng hạt thóc có được mà chúng ta phải chất lượng hạt thóc như thế nào, có đồng đều hay không bởi nếu dù có nhiều hạt nhưng thời điểm chín kéo dài sẽ dẫn đến thất thoát lớn trong quá trình thu hoạch.
Để cây lúa cho năng suất, hạt chín đều, ngoài việc cung cấp đủ chất dinh dưỡng thì một yếu tố rất quan trọng đó là sự tập trung như: đẻ nhánh tập trung, trổ bông tập trung, chín tập trung,…. Bằng cách áp dụng các kỹ thuật này, người nông dân có thể tối ưu hóa quá trình sinh trưởng của cây lúa, từ đó thu được vụ mùa bội thu.
I. GIÚP CÂY LÚA ĐẺ NHÁNH (NỞ BỤI) TẬP TRUNG
Nói về nhánh lúa chúng ta có 2 loại nhánh chính là nhánh hữu hiệu và nhánh vô hiệu, nhánh hữu hiệu là nhánh trổ bông và ra hạt còn nhánh vô hiệu là nhánh không cho năng suất.
Nguyên nhân xuất hiện nhánh vô hiệu thường là do đẻ nhánh không tập trung, những nhánh đẻ muộn có thời gian sinh trưởng ngắn, cạnh tranh dinh dưỡng và ánh sáng kém nên thường không trổ bông.
Như vậy để cây lúa có nhiều nhánh tập trung, hạn chế tối đa nhánh vô hiệu chúng ta phải tạo điều kiện cho cây lúa đẻ nhánh tập trung, phát triển đồng đều và mạnh mẽ trong một khoảng thời gian ngắn. Để hỗ trợ lúa đẻ nhánh tập trung chúng ta thực hiện một số công việc như sau:
- Chọn giống lúa phù hợp: Một số giống lúa có khả năng đẻ nhánh tốt hơn các giống khác. Chúng ta nên chọn những giống lúa có khả năng đẻ nhánh khỏe để chúng đẻ đủ số lượng nhánh tập trung rồi hạn chế lượng nhánh để vô hiệu, điển hình như giống lúa GS55 của chúng tôi.
- Gieo trồng với mật độ hợp lý: Mật độ gieo trồng quá dày có thể làm cây lúa cạnh tranh dinh dưỡng và ánh sáng, dẫn đến đẻ nhánh kém. Mật độ thưa, nhiều nhánh không cạnh tranh được dần trở thành những nhánh vô hiệu và cản trở sự phát triển nhánh hữu hiệu.
- Cung cấp dinh dưỡng đầy đủ: Giai đoạn đẻ nhánh chúng ta cần tập trung đạm để cây lúa phát triển thân và lá. Bón phân đạm (như urea) vào thời điểm cây lúa bắt đầu đẻ nhánh sẽ giúp kích thích quá trình này.
- Kiểm soát cỏ dại: Cỏ dại cạnh tranh dinh dưỡng và ánh sáng với cây lúa, ảnh hưởng đến khả năng đẻ nhánh. Hạn chế cỏ dại cũng như sinh vật có hại như ốc tấn công cây lúa trong giai đoạn đẻ nhánh.
Tìm hiểu mật độ gieo trồng tại: Những con số vàng trong canh tác lúa.
II. BÓN PHÂN ĐỀU VÀ ĐỦ CHO CÂY LÚA
Phân bón cung cấp các chất dinh dưỡng thiết yếu cho cây lúa, giúp cây phát triển khỏe mạnh và cho nhiều hạt. Việc bón phân đều đặn và hợp lý trong suốt quá trình sinh trưởng là chìa khóa để cây lúa phát triển đồng đều và hạt lúa chắc mẩy.
2.1. Bón lót cho cây lúa
Bón phân giai đoạn này giúp cải tạo đất, phân bón ở dạng dễ hấp thụ giúp cây lúa nhanh chóng bén rễ, hồi xanh làm nền tảng giúp chúng đẻ nhánh tập trung.
2.2. Bón thúc cho cây lúa
Chia lượng phân bón thành nhiều lần bón trong các giai đoạn quan trọng của cây lúa:
- Giai đoạn đẻ nhánh: Bón phân đạm để kích thích đẻ nhánh.
- Giai đoạn làm đòng: Bón phân kali và phospho để hỗ trợ quá trình hình thành bông lúa.
- Giai đoạn trổ bông: Bón phân kali để giúp hạt lúa chắc và đều.
- Sử dụng phân bón cân đối: Không chỉ tập trung vào đạm, mà còn cần phospho và kali để đảm bảo cây lúa phát triển toàn diện.
- Theo dõi tình trạng cây lúa: Quan sát màu sắc lá và tình trạng sinh trưởng để điều chỉnh lượng phân bón cho phù hợp. Lá lúa xanh đậm có thể là dấu hiệu của việc bón quá nhiều đạm, trong khi lá vàng có thể là thiếu đạm.
Lưu ý: với cây lúa ngắn ngày, do thời gian sinh trưởng ngắn nên chúng ta cũng nên bón phân tập trung ( 3 đợt), không nên chia quá nhiều đợt như lúa dài ngày.
III. ĐIỀU TIẾT NƯỚC CHO CÂY LÚA HỢP LÝ
Nước là một trong những yếu tố chính quyết định đến năng suất và chất lượng cây lúa sau này, chúng không chỉ là nguồn sống, vận chuyển chất dinh dưỡng mà còn có nhiệm vụ điều tiết quá trình sinh trưởng và phát triển của cây giúp cây lúa phát triển tập trung. Cụ thể trong quá trình điều tiết nước chúng ta cần lưu ý một số vấn đề như:
- Giai đoạn đẻ nhánh: Cần giữ mực nước nông (khoảng 2-3 cm) để giúp rễ lúa phát triển và kích thích đẻ nhánh.
- Giai đoạn làm đòng: Tăng mực nước lên 5-7 cm để hỗ trợ quá trình hình thành bông lúa.
- Giai đoạn trổ bông: Duy trì mực nước ổn định ở mức 3-5 cm để tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình thụ phấn.
- Giai đoạn chín: Giảm dần mực nước và để ruộng khô dần khi lúa bắt đầu chín để giúp hạt lúa chắc và dễ thu hoạch.
- Tránh ngập úng hoặc hạn hán: Ngập úng có thể làm chết rễ lúa, trong khi hạn hán có thể làm cây lúa còi cọc và giảm năng suất. Hãy đảm bảo hệ thống tưới tiêu hoạt động tốt và điều chỉnh mực nước theo từng giai đoạn.
Chi tiết: Điều tiết nước cho cây lúa
IV. HỖ TRỢ CÂY LÚA THỤ PHẤN
Thụ phấn là quá trình quan trọng để cây lúa có thể hình thành hạt. Mặc dù lúa là loài cây tự thụ phấn, nhưng việc tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình này sẽ giúp tăng tỷ lệ hạt chắc và đều.
Khi cây lúa thụ phấn có một số đặc điểm chúng ta cần lưu ý như sau:
- Hoa lúa nở thường vào buổi sáng (7-9h) nếu trời âm u có thể nở trưa.
- Vỏ trấu mở ra trong vòng 4 phút.
- Quá trình thụ phấn chỉ kéo dài 50-60 phút.
- Thời gian thụ tinh chỉ kéo dài 8 tiếng.
Từ những con số trên ta thấy, quá trình lúa trổ bông rất nhạy cảm, vỏ trấu chỉ mở ra trong 4 phút để sinh vật có ích, gió thúc đẩy quá trình thụ phấn, nhưng nếu gặp nước thời điểm này sẽ làm ảnh hưởng nghiệm trọng đến kết quả thụ phấn của cây lúa.
Vì vậy khi cây lúa đang trong quá trình thụ phấn chúng ta cần lưu ý một số vấn đề như:
- Đảm bảo thời tiết thuận lợi: Tránh để lúa trỗ bông vào thời điểm thời tiết khắc nghiệt như quá nóng hoặc mưa nhiều.
- Tạo điều kiện cho gió: Gió giúp phấn hoa di chuyển từ nhị sang nhụy. Trồng lúa theo hướng gió hoặc để lại các khoảng trống hợp lý giữa các luống lúa có thể giúp phấn hoa được phân tán tốt hơn.
- Bảo vệ côn trùng có ích: Một số côn trùng như ong có thể hỗ trợ quá trình thụ phấn. Hạn chế sử dụng thuốc bảo vệ thực vật giai đoạn này.
- Theo dõi và can thiệp kịp thời: Nếu nhận thấy hoa lúa không nở hoặc có dấu hiệu bất thường, có thể phun nước nhẹ vào buổi sáng để tạo độ ẩm, giúp hoa lúa nở tốt hơn.
- Sử dụng thuốc Nativo & Tilsuper: trước và sau trổ 7 ngày giúp hạt sán, mẩy và chắc.
IV. KỸ THUẬT GIÚP LÚA NHIỀU HẠT, CHẮC ĐỀU
Để cây lúa cho nhiều hạt, chắc và đều, việc chăm sóc cây lúa đúng cách là vô cùng quan trọng. Bằng cách tập trung vào các yếu tố như đẻ nhánh tập trung, phân bón đều, điều tiết nước hợp lý, và hỗ trợ cây lúa thụ phấn, người nông dân có thể tối ưu hóa quá trình sinh trưởng của cây lúa và đạt được năng suất cao. Hãy luôn theo dõi và điều chỉnh các biện pháp chăm sóc theo từng giai đoạn phát triển của cây lúa để đảm bảo vụ mùa thành công.
Để tìm hiểu những giống lúa có khả năng đẻ nhánh khỏe, tập trung và có khả năng chống chịu tốt như GS55, GS999 xin vui lòng liên hệ: 0981.85.85.99. Chúng tôi rất vui nhận được phản hồi từ quý Anh/Chị.
