Vụ đông xuân 2025 có hiện tượng thời tiết lạnh hơn so với mọi năm, đặc biệt ở một số tỉnh miền núi phía bắc có thời tiết khắc nghiệt vì vậy vụ đông xuân 2025 có một số hộ có tình trạng giống lúa không nảy mầm, dưới đây là bài phân tích chi tiết để Anh/ Chị tìm hiểu nguyên nhân và giải pháp khắc phục tình trạng này.
I. NHỮNG LÝ DO GIỐNG LÚA KHÔNG NẢY MẦM
Với những ai từng làm nông đều biết, lúa là một trong những loại nông sản rất dễ nảy mầm, Chỉ từ những hạt thóc sót lại trên cánh đồng chúng cũng đã dễ dàng nảy mầm khắp mảnh ruộng sau thu hoạch vì vậy thông thường khi giống lúa không nảy mầm chỉ có 2 nguyên nhân là: do giống đã hỏng và khí hậu khắc nghiệt kết hợp quá trình ngâm ủ không cẩn thận.
1.1.Do giống lúa
Thông thường những giống lúa quá hạn hoặc quá trình chế biến và bảo quản không được tốt cũng sẽ ảnh hưởng đến chất lượng nảy mầm cây lúa.
Ngoài ra những giống lúa bị thoái hóa cũng sẽ ảnh hưởng đến chất lượng nảy mầm, để nhận biết khi giống lúa không nảy mầm do giống lúa hay do đâu sẽ được chúng tôi trình bày ở phần sau.
1.2.Do ngâm ủ
Giống lúa là loại cây trồng rất dễ nảy mầm nên nguyên nhân này thường khó nhận ra, nhưng khi thời tiết gió lạnh như năm nay thì tình trạng này bắt đầu xuất hiện. Nguyên nhân chính thường do ngâm không đủ nước và ủ không đủ ấm. Dưới đây là phần chi tiết chúng tôi cùng quý bà còn tìm hiểu nguyên nhân giống lúa không nảy mầm là do đâu và một số hiểu lầm thường gặp khi ngâm ủ giống lúa.
II. TÌM HIỂU NGUYÊN NHÂN GIỐNG LÚA KHÔNG NẢY MẦM
Sau khi mang đi ngâm ủ nếu giống lúa không nảy mầm, chúng ta sẽ mang ra kiểm tra, biểu hiện của giống lúa kết hợp với xem lại quy trình ngâm ủ chúng ta sẽ biết được nguyên nhân đến từ đâu.
2.1. Kiểm tra tình trạng lúa sau nảy mầm
a. Hạt thóc giống chuyển sang màu thâm đen
Nếu chuyển sang màu thâm đen, điều này cho thấy chúng ta đã ngâm đủ hoặc thừa nước, tình trạng này xảy ra có thể do một số nguyên nhân như sau:
- Ngâm quá lâu
- Chất lượng giống.
- Giống bị thiếu khí và không thoát nước.
Như vậy nếu giống lúa có tình trạng này chúng ta kiểm tra quy trình ngâm ủ, nếu không phạm lỗi nặng trong quá trình ngâm ủ thì nguyên nhân sẽ là do giống lúa. Một số sai lầm có thể làm giống lúa bị như vậy là:
- Ngâm quá lâu, không rửa chua nên giống bị chương, thối.
- Sử dụng những vật liệu không thoát nước và thiếu oxy cho giống hô hấp như: túi nilon, bao có nilon,..,
Nếu không có những vi phạm trên thì nguyên nhân khả năng là do chất lượng giống lúa.
b. Hạt giống vẫn màu vàng và sáng, gạo vẫn trong
Nếu chúng ta thấy hạt thóc màu sắc vẫn sáng và vàng. Đặc biệt khi bóc vỏ ra chúng ta thấy hạt gạo vẫn sáng và trong. Nguyên nhân là do hạt thóc vẫn chưa ngậm đủ nước.
Việc cấp đủ nước rất quan trọng cho hạt thóc vì chúng giúp:
- Kích hoạt enzyme đánh thức hạt thóc đang ở trạng thái ngủ nghỉ để chuẩn bị cho quá trình nảy mầm.
- Giúp vỏ trấu mềm tạo điều kiện phôi mầm phát triển.
Vì vậy việc ngâm đủ nước giúp hạt thóc kích hoạt chế độ hoạt động để nảy mầm và tạo điều kiện quá trình này xảy ra thuận tiện hơn. Nếu hạt thóc vẫn có màu sáng, gạo vẫn trong cho thấy chúng ta chưa cấp đủ nước nên chưa kích hoạt chế độ nảy mầm cho hạt thóc.
Đặc biệt khi thời tiết dưới 15 độ, hạt thóc gần như đang ở chế độ ngủ đông nên quá trình hấp thụ nước diễn ra rất chậm. Để đảm bảo quá trình hấp thụ nước tốt chúng ta phải ngâm nước ấm và thời gian đủ lâu, đặc biệt phải rửa chua vì chúng ngăn cản quá trình hấp thụ nước và tạo điều kiện nấm bệnh gây hại.
Nếu hạt thóc vẫn đẹp và sáng màu cho thấy nguyên nhân chính là do ngâm ủ không đúng kỹ thuật, đặc biệt là không đủ nước. Khi xảy ra trường hợp này chúng ta chỉ việc lọc những hạt đã nảy mầm ra rồi đem ngâm ủ đúng kỹ thuật thì hạt thóc đã sẽ nảy mầm bình thường.
c. Vỏ và gạo chuyển màu đậm hơn
Nếu vỏ chuyển sang màu vàng đậm (hơi nâu) và gạo chuyển màu đục cho thấy chúng ta đã cấp đủ nước, vì vậy nguyên nhân chính là do chúng ta chưa ủ đủ ấm hoặc do giống.
- Giống chưa mùi chua: cho thấy chúng ta ủ chưa đủ ấm và quá trình ủ không giữ đủ ẩm. Vì vậy chúng ta chỉ cần mang đi rửa nước ấm và ủ đúng kỹ thuật là được.
- Có mùi chua: trường hợp này có thể là do chất lượng giống hoặc quá trình ủ sử dụng vật liệu bí khí nên hạt giống không quang hợp được và bị ũng.
III. MỘT SỐ HIỂU LẦM KHI NGÂM Ủ GIỐNG LÚA
Năm 2025 này thời tiết lạnh hơn mọi năm nên xảy ra hiện tượng giống lúa không nảy mầm vì vậy trong quá trình tìm hiểu chúng tôi phát hiện ra một số hiểu nhầm đáng tiếc trong quá trình ngâm ủ giống lúa.
3.1. Làm theo kinh nghiệm
Kinh nghiệm rất quan trọng nhưng chúng ta cần kết hợp kinh nghiệm và khoa học bởi kinh nghiệm có thể đúng khi điều kiện môi trường không thay đổi nhiều, tuy nhiên khi thời tiết thay đổi như năm nay lại phát sinh vấn đề. Như mọi năm nhiều hộ ngâm chỉ 15 tiếng là được, nhưng năm nay lạnh hơn, hạt thóc ở dạng ngủ khi ngâm 15 tiếng lại nước lạnh hạt thóc sẽ không có đủ nước dẫn đến tình trạng không nảy mầm vì vậy khi bà con gặp thời tiết lạnh chúng ta cần tăng thời gian ngâm cho hạt giống.
Hoặc quá trình ủ khi thời tiết lạnh chúng ta cũng phải tăng cường giữ ấm chứ không thể ủ như năm trước, về nhiệt độ cho quá trình ngâm ủ chúng ta cần quan tâm một số mốc nhiệt độ như sau:
- Nhiệt độ lý tưởng: từ 30 đến 35 độ C.
- Dưới 12 độ: hạt thóc ở dạng ngủ và không hoạt động.
- Trên 40 độ: có thể gây chết phôi mầm.
Khi ngâm ủ chúng ta cần quan tâm đến những mốc nhiệt độ trên, đặc biệt là nhiệt độ dưới 12 độ, ở nhiệt độ này khi ngâm thóc vào nước lạnh thì hạt hầu như không hấp thụ nước, đây cũng là nguyên nhân chính gây ra hiện tượng không nảy mầm vụ đông xuân 2025 này.
3.2. Vật liệu ủ
Khi ủ chúng ta thường nghĩ những vật liệu kín gió sẽ giúp hạt giống ấm hơn, điều này có thể đúng nhưng nó lại gây ra những tác hại rất lớn làm hạt giống không thể nảy mầm, để lâu có thể gây thối mầm và thóc giống:
- Thiếu oxy: để hạt giống nảy mầm, chúng cần hô hấp, để hô hấp thì cần có oxy vì vậy vật liệu bí như nilon sẽ làm giống bị thiếu oxy và không thể hô hấp nên không phát triển được.
- Úng nước: những hạt giống ở bên dưới, để lâu sẽ bị úng nước và gây thối hạt.
III. KẾT LUẬN NGUYÊN NHÂN GIỐNG LÚA KHÔNG NẢY MẦM
Từ những phân tích trên chúng ta thấy, chỉ có 2 nguyên nhân làm giống lúa không nảy mầm là do giống quá hạn hoặc do kỹ thuật ngâm ủ không đạt yêu cầu. Đặc biệt thời tiết lạnh chúng ta cần tăng thời gian ngâm nước ấm để cấp đủ từ đó kích hoạt trạng thái nảy mầm của hạt giống.
Để được tư vấn kỹ thuật chăm ngâm ủ giống cũng như những giống lúa chất lượng cao và hệ sinh thái nông nghiệp công nghệ cao như: máy bay nông nghiệp, thiết bị tự lái NX510, sang phẳng mặt ruộng tự động GP3000 xin vui lòng liên hệ: 0981.85.85.99. Chúng tôi rất vui nhận được phản hồi từ quý Anh/Chị.
