Kỹ thuật xử lý đất nhiễm phèn và cách bón phân cho lúa trên đất phèn
Đất nhiễm phèn có tính chua, do ảnh hưởng bởi sự thoái hóa của đất trong quá trình canh tác chưa đạt hiệu quả. Ngoài ra, đất nhiễm phèn còn do đặc tính thổ nhưỡng. Đất phèn có hai trạng thái là đất phèn tiềm ẩn và đất phèn hoạt động. Khi đất phèn ở trạng thái hoạt động thường biểu hiện rõ rệt trên mặt nước ruộng. Canh tác lúa trên khu vực đất nhiễm phèn ảnh hưởng lớn đến quá trình sinh trưởng của cây lúa. Hơn thế, nếu tình trạng đất nhiễm phèn không được xử lý đúng kỹ thuật có thể làm giảm năng suất, tổn thất mùa vụ. Vì vậy, trên mỗi khu vực đất ruộng khác nhau bà con nên áp dụng đúng quy trình canh tác lúa hợp lý.
Trên đồng ruộng Việt Nam, khu vực đất nhiễm phèn vùng sản xuất lúa chủ yếu ở Đồng bằng sông Cửu Long(ĐBSCL). Và trên các vùng đất khác nhau sẽ có mức độ đất nhiễm phèn khác nhau; kết hợp với mô hình canh tác khác nhau sẽ có biện pháp cải tạo đất phèn riêng biệt. Với vùng trồng lúa trên đất phèn, bà con nông dân cần lưu ý áp dụng đúng kỹ thuật và nguyên tắc canh tác. Đặc biệt lưu ý các nguyên tắc bón phân cho đất nhiễm phèn.
Các nguyên tắc bón phân cho đất phèn
1. Với nguyên tắc bón phân đơn hay phân đa lượng, nông dân đều phải quy về lượng dinh dưỡng chính: N(đạm); P2O5(lân) và K2O (kali) cho cây lúa trên 1 hecta sản xuất.
2. Và với phân đa lượng được sử dụng, bà con cần tính toán lượng phân bón kết hợp hài hòa. Đảm bảo đủ nguồn dinh dưỡng cho lúa trong mỗi giai đoạn sinh trưởng.
3. Bà con nông dân nên bón phân theo màu sắc lá lúa để đảm bảo đủ dưỡng chất và tiết kiệm chi phí phân bón. Chia nhiều đợt bón phân để theo sát nhu cầu lúa. Ví dụ, để lúa tăng năng suất thường bón bổ sung lần 4 trong giai đoạn trước trổ đòng; với lá lúa chuyển vàng thì bổ sung đạm và kali.
4. Nhà nông xác định thời điểm bón đạm cho lúa bằng cách so màu lá lúa (LCC).
Kỹ thuật xử lý đất nhiễm phèn ở khu vực lúa ĐBSCL
Tại ĐBSCL, đất nhiễm phèn là nhóm đất chiếm diện tích lớn. Trong đó, đất phèn được phân loại căn cứ vào độ nhiễm phèn trong đất; cũng như tầng phèn và tầng sinh phèn ở độ sâu xuất hiện trong mẫu đất thu thập. Tầng sinh phèn là loại đất phèn tiềm tàng; ở trạng thái yếm khi chứa lượng SO3 trên 1,75%. Còn tầng phèn có độ pH dưới 3,5; là loại đất phèn hoạt động. Nhóm đất phèn ở khu vực ĐBSCL có diện tích lên đến 1.600.263 ha; chiếm 41,1% tổng diện tích đất tại đây.
Tầng phèn có thể tạo ra những độc tố ảnh hưởng đến tầng đất mặt. Đối với khu vực canh tác lúa tại ĐBSCL, đất nhiễm phèn thường ở 2 mức độ với kỹ thuật xử lý khác nhau:
Đất nhiễm phèn nhẹ-trung bình. Với loại đất này, bà con cần áp dụng kỹ thuật làm đất kỹ. Thực hiện công tác giữ nước trên bề mặt ruộng với độ cao từ 5-10cm. Tiến hành trục/ lồng đất ruộng xuống độ sâu 10-15cm. Sau đó để nước lắng trong thì tháo cạn nước trong ruộng. Bơm nước mới vào ruộng. Sau công tác làm đất, nhà nông bón lót và gieo giống theo quy trình bình thường.
Đất phèn, nhiễm mặn. Với loại đất này, nhà nông giữ nước trong ruộng với độ cao 5-10cm. Tiến hành trục đất với độ sâu 10-15cm kết hợp bừa kỹ. Sau đó để nước lắng trong qua đêm thì tháo cạn nước. Bơm nước mới vào, thực hiện công đoạn rửa phèn lặp đi lặp lại 2-3 lần. Sau cùng bừa phẳng mặt ruộng. Bà con tiến hành bón lót và sạ giống theo quy trình bình thường.
Lượng phân bón đất phèn ở khu vực lúa ĐBSCL
Lượng phân bón được áp dụng cho vùng đất nhiễm phèn nhẹ-trung bình và đất phèn nhiễm mặn của khu vực lúa ĐBSCL. Trong đó áp dụng lượng phân bón cho 1ha ruộng lúa với 3 vụ mỗi năm. Lượng phân bón như sau:
| Lượng bón (kg/ha) | Đạm (N) | Lân (P2O5) | Kali (K2O) |
| CHO VÙNG ĐẤT PHÈN NHẸ – TRUNG BÌNH (3 vụ /năm) | |||
| Đông xuân | 90-100 | 60-80 | 30-50 |
| Xuân hè/hè thu sớm | 80-90 | 60-70 | 30-45 |
| Thu đông | 70-80 | 50-60 | 30-45 |
| CHO VÙNG ĐẤT PHÈN NHIỄM MẶN | |||
| Đông xuân | 100-110 | 60-80 | 30-50 |
| Xuân hè/hè thu sớm | 85-100 | 60-70 | 30-40 |
| Thu đông | 70-85 | 50-60 | 30-45 |
Xem thêm:
Kỹ thuật bón phân đất phèn ở khu vực lúa ĐBSCL
Kỹ thuật bón phân áp dụng kỹ thuật “4 Đúng” cùng bảng so màu lá lúa để sử dụng bón phân đúng thời điểm, đúng lượng. Về cơ bản cần 4 thời điểm bón phân và đối với lúa canh tác trên đất nhiễm phèn cũng vậy. Các thời điểm bón phân cho lúa trên đất phèn ở ĐBSCL gồm: bón lót, bón thúc đẻ nhánh, bón thúc đón đòng, bón nuôi hạt.
Kỹ thuật bón phân trên đất nhiễm phèn nhẹ-trung bình ở ĐBSCL
Tổng lượng phân bón cho lúa: 1 tấn Vôi + 10 tấn phân hữu cơ + 90-100kg N + 60-80kg P2O5+ 30-50kg K2O
Các thời điểm bón phân:
▶ Bón lót: sử dụng 100% phân hữu cơ kết hợp 100% lượng Lân, 1/4 Đạm và 1/3 Kali
▶ Thúc đẻ: sử dụng 2/4 lượng phân Đạm
▶ Thúc đòng: sử dụng 1/4 lượng Đạm kết hợp 2/3 lượng Kali
▶ Trổ bông: So theo bảng so màu lá lúa (LCC) để bón bổ sung Đạm và Kali nếu cần thiết.
Kỹ thuật bón phân trên đất phèn, nhiễm mặn ở ĐBSCL
Tổng lượng phân bón cho lúa: 500kg vôi + 10 tấn phân hữu cơ + 100-110kg N + 60-80kg P2O5 +30-50kg K2O
Các thời điểm bón phân:
▶ Bón lót: sử dụng 100% phân hữu cơ kết hợp 100% lượng Lân, 1/4 Đạm và 1/3 Kali
▶ Thúc đẻ: sử dụng 2/4 lượng phân Đạm
▶ Thúc đòng: sử dụng 1/4 lượng Đạm kết hợp 2/3 lượng Kali
▶ Trổ bông: So theo bảng so màu lá lúa (LCC) để bón bổ sung Đạm và Kali nếu cần thiết.
Phương pháp bón phân hiệu quả cho đất nhiễm phèn
Hiện nay, với sự phát triển của khoa học-công nghệ làm thay đổi nhiều đến ngành nông nghiệp Việt Nam nói chung cũng như lĩnh vực canh tác lúa. Sự đổi mới, không ngừng cải tiến của máy móc, thiết bị giúp nhà nông hoàn thành công tác chăm sóc lúa nhanh chóng; mang lại hiệu quả cao và tiết kiệm khá nhiều thời gian. Một trong số đó không thể bỏ qua máy bay nông nghiệp pG100 là sản phẩm của thương hiệu Globalcheck. pG100 là siêu phẩm mang đến sự đột phá cho năm 2022.
Với công năng vận hành vượt trội, pG100 có khả năng rải phân đến 280kg phân bón chỉ trong 1 chu kỳ pin. Mỗi pin được nạp đầy năng lượng chỉ trong 10-15 phút. Tính năng làm việc của pG100 đạt độ chính xác cao từ công tác thiết lập bản đồ nhanh chóng; tháo lắp, thiết lập vận hành hiệu quả tức thì; vận tốc bay tối đa lên đến 13,6m/s; trọng tải bình chứa phân bón đến 50kg; hoàn thành công việc chỉ trong 5-7 phút.
Phân bón được rải đồng đều trên ruộng, tối ưu từng ô đất. Nhà nông chỉ thao tác bằng điện thoại thông minh đã có thể điều khiển dễ dàng, tiện lợi. Nhà nông tại ĐBSH và ĐBSCL đã áp dụng máy bay nông nghiệp Globalcheck thành công trong các mùa vụ trước. Hiện tại bà con nông dân sử dụng pG100 như thiết bị không thể thiếu trong canh tác lúa.
Xem thêm sản phẩm máy bay nông nghiệp Globalcheck:
Những điều cần lưu ý khi bón phân cho đất nhiễm phèn
1. Số lần bón phân cho lúa phụ thuộc vào đặc tính giống ngắn ngày hay dài ngày để bón cho phù hợp.
2. Lượng đạm cung cấp cho lúa phụ thuộc vào từng giống lúa khác nhau.
3. Lượng phân bón bổ sung trong mùa vụ tùy thuộc vào tình trạng đất, độ pH của đất cũng như tình hình phát triển của lúa.
4. Phân bón hữu cơ dùng trong bón lót cần để đất ráo nước, để phân bón ngấm đất. Đồng thời, việc sử dụng phân bón hữu cơ để hạn chế phát sinh khí thải nhà kính.
5. Khi kết hợp các hàm lượng N, P, K để bón cho ruộng; tránh để ruộng bị khô nước làm giảm hiệu quả phân bón; gây thất thoát và ô nhiễm môi trường canh tác.
6. Khu vực đất nhiễm phèn nặng ở Long An và Kiên Giang, bà con nông dân không nên dùng nước mưa đầu mùa để bí lại rải phân cho ruộng. Bởi nước mưa đầu mùa chứa nhiều H+ kết hợp SO3 có trong đất phèn; tạo chất độc gây hại rễ dẫn đến lúa bị ngộ độc nặng. Trường hợp nặng gây chết lúa non mới sạ.
7. Trong công đoạn làm đất, bà con nên đánh đường nước sâu và rộng. Đồng thời mở thêm các đường “xương cá” để giúp ruộng xả phèn nhanh chóng khi cần thiết.
8. Trong vụ Hè Thu, trước khi bón phân cần thay mới nước ruộng; hoặc rải phân trên mặt ruộng ẩm giúp lúa dễ hấp thụ dinh dưỡng trong điều kiện đất nhiễm phèn.
9. Thường xuyên thăm đồng và kiểm tra độ pH nước và đất để tiến hành rửa phèn kịp thời. Rửa phèn là biện pháp hiệu quả nhất đối với các vùng đất nhiễm phèn.
Trên đây là bài viết về kỹ thuật xử lý đất nhiễm phèn và cách bón phân cho lúa trên đất phèn, hy vọng đã giúp ích cho nhiều bà con nông dân. Nếu quý khách quan tâm đến các sản phẩm của Công ty Đại Thành xin vui lòng liên hệ tới hotline 0981858599 để được tư vấn nhanh chóng, kịp thời nhất.
Đất phèn trồng lúa và biện pháp cải tạo đất phèn trong trồng lúa 2022
Đất phèn là đất có đặc tính chua, độ pH thấp. Hiện tượng đất nhiễm phèn hay lúa ngộ độc phèn là do sự suy thoái đất trong quá trình canh tác. Và trong trồng lúa, bà con nông dân rất quan tâm đến vấn đề cải tạo đất phèn; để lúa phát triển cho năng suất cao. Vậy biện pháp cải tạo đất phèn có khó không?
Đất phèn có độ pH dưới 4,5; so với độ pH thích hợp cho lúa sinh trưởng mạnh là 5,5. Vấn đề pH quá thấp làm ảnh hưởng rất lớn đến sự phát triển của lúa. Cây lúa bị hạn chế hấp thu dinh dưỡng, khả năng kháng bệnh kém. Nghiêm trọng có thể dẫn đến thiệt hại mùa vụ.
Hiện tượng đất nhiễm phèn
Trong đất phèn, thành phần chủ yếu là nhôm và sắt. Đất phèn nhôm và đất phèn sắt khác nhau, ảnh hưởng đến lúa khác nhau. Tùy theo điều kiện hình thành mà đất trồng lúa bị nhiễm phèn nhôm hoặc sắt. Bà con nông dân có thể phân biệt bằng cách xem xét màu nước trong ruộng; biểu hiện rõ nhất là ở các gốc ruộng hoặc quanh bờ.
Khi quan sát thấy mặt nước trong ruộng có váng đỏ, thì đây là biểu hiện ruộng do phèn sắt; nhiều nơi gọi là phèn nóng. Ở những ruộng thấy mặt nước trong xanh, đất quanh bờ có màu xám, ít cỏ mọc thì ruộng nhiễm phèn nhôm; có nơi gọi là phèn lạnh.
Ngoài ra, mức độ nhiễm phèn nặng hay nhẹ còn phụ thuộc độ nông sâu của tầng sinh phèn. Nếu tầng sinh phèn sâu, nằm dưới mặt đất 1-2m thì tỷ lệ nhôm hoặc sắt trên bề mặt nước trong ruộng ít. Ngược lại, nếu tầng sinh phèn nông, dưới 1m thì đây là đất phèn hoạt động. Lượng nhôm và sắt trong đất nhiều hơn, để cải tạo đất phèn khó khăn hơn.
Hiện tượng lúa ngộ độc phèn
Cây lúa rất mẫn cảm với các tác động từ xung quanh, đặc biệt trong giai đoạn lúa phát triển lá non 3-4 ngày sau sạ. Phổ biến nhất là giai đoạn phát triển lá và bắt đầu đẻ nhánh 10-30 ngày sau sạ.
pH<5 , lúa bị ngộ độc phèn sắt, các triệu chứng thường gặp thể hiện qua thân, lá và rễ. Trên thân lúa có màu hơi vàng. Lá lúa màu xanh tối. Phiến lá xuất hiện những vệt nâu đỏ lan dần từ chóp lá xuống; dần dần hóa nâu và bầm tím cả lá. Trong trường hợp lúa ngộ độc phèn sắt nặng, tất cả lá biến nâu và lá già bị rụi sớm. Cây lúa ngừng phát triển, lùn lại, khả năng đẻ nhánh thấp. Do sự kém phát triển của bộ rễ, làm hạn chế khả năng hút nước và dưỡng chất; khiến lúa bị suy dinh dưỡng. Với tình trạng kéo dài cây lúa sẽ suy kiệt, chết từng chòm.
pH<4 , ngộ độc nhôm trên lúa thường xuất hiện triệu chứng trên các lá già đầu tiên. Trên những gân lá già có các vệt vàng lục, trắng lục. Đầu lá bạc trắng, bị cuốn mép, chót lá bị khô dần dần xuất hiện cháy rìa lá. Cây lúa phát triển còi cọc. Bộ rễ phát triển chậm, bị biến dạng quăn queo và dễ gãy. Điều này làm ảnh hưởng đến chức năng hút nước và dưỡng chất nuôi cây lúa.
Nguyên nhân
▶ Đất canh tác bị nhiễm phèn do quá trình canh tác thời gian dài không được cải tạo hợp lý. Đồng thời, ruộng bón nhiều phân hữu cơ chưa hoai mục; đặc tính ruộng có nhiều thành phần kim loại nặng lắng đọng.
▶ Rơm rạ, tàn dư thực vật từ mùa vụ trước chưa phân hủy hoàn toàn đã tiếp tục cho vụ sau. Đất không được phơi ải, đất thường xuyên ngập nước cũng là một trong những nguyên nhân làm ruộng nhiễm phèn.
▶ Một nguyên nhân nữa chính là đất thiếu oxy, dẫn đến tình trạng yếm khí. Các tồn dư vùi lấp trong đất tiết ra các chất độc hại cho cây lúa.
▶ Ngoài ra, tại khu vực có thổ nhưỡng hình thành từ trầm tích biển kết hợp phân hữu cơ lắng đọng; tạo nên quặng sắt pirit (Fe(OH)32 FeS) có độ phèn tiềm tàng hay gọi là tầng sinh phèn. Trong điều kiện thoáng khí, mực nước xuống thấp làm pyrit bị oxi hóa thành khoáng sắt ở dạng Fe(III) và các ion H+, dẫn đến pH giảm thấp. Đồng thời nhiều hợp chất hòa tan làm môi trường đất phèn tiềm tàng thành đất phèn hoạt động.
Giải pháp
1. Đào hệ thống mương quanh ruộng xả phèn; và đánh nhiều rãnh nước trong ruộng với độ sâu 20cm, ngang 20cm, cách nhau 6-9m để tháo nước nhanh.
2. Khi phát hiện nước ruộng chưa độc phèn, phải tháo bỏ nước ngay. Bà con phải tháo cạn nước trong rãnh để độc phèn trôi theo.
Xem thêm kỹ thuật canh tác lúa trên đất phèn:
Kỹ thuật xử lý đất nhiễm phèn và cách bón phân cho lúa trên đất phèn
3. Ruộng tháo nước đến xuất hiện răng nhẹ, không để đất khô nứt nẻ thì bắt đầu bơm nước ngọt vào. Mặt ruộng răng nhẹ để những độc chất ở thể khí nhanh chóng bay ra. Nhà nông có thể thực hiện việc rửa thêm một lần nữa để tăng hiệu quả xả phèn tốt nhất.
4. Mặt ruộng phẳng và luôn giữ mực nước 7-10cm
5. Trước khi gieo sạ, bà con có thể kết hợp công tác chuẩn bị đất để xả phèn. Cho nước ngọt vào ruộng, cày – bừa kỹ. Bơm nước vào ruộng đến nước trong và tiến hành tháo nước. Có thể lặp đi lặp lại 2-3 lần để ruộng rửa phèn.
6. Để xử lý kỹ đất phèn, nhà nông có thể bừa ruộng lần cuối trước gieo sạ. Giữ nước trong ruộng kết hợp bón vôi, phân NPK cân đối để cải tạo đất phèn.
7. Lưu ý, bà con nông dân cần điều chỉnh lượng phân bón phù hợp giữa N,P,K để điều hòa các chất trong đất trồng lúa.
8. Đặc biệt, bà con cần tránh sử dụng phân chứa hàm lượng lưu huỳnh như đạm sunfat, phân kali. Khi bón nhiều sẽ làm gia tăng tình trạng ngộ độc phèn, gây chết lúa nhanh hơn.
Xem phân bón hữu cơ phù hợp nhiều chân đất:
Phân bón hữu cơ sinh học DTOGNFit – Cung cấp phân hữu cơ chính hãng
9. Tiến hành kiểm tra lúa sau khi xử lý đất phèn, bằng cách kiểm tra bộ rễ lúa. Bà con nhận thấy rễ lúa mọc trắng trở lại thì tiếp tục chăm sóc bình thường. Ngược lại, thấy rễ chưa ra nhiều, bà con có thể áp dụng các biện pháp xử lý phù hợp với tình trạng ruộng nhà mình.
Sử dụng giống lúa chịu phèn hiệu quả cho mùa vụ năng suất cao
Ngoài các biện pháp dùng để cải tạo đất phèn phù hợp với các giống lúa thuần hay cao sản, bà con có thể sử dụng giống lúa chịu phèn tốt để canh tác. GS55 là giống lúa lai được đưa vào canh tác mở rộng từ Bắc vào Nam. Ngoài khả năng phù hợp nhiều chân đất khác nhau, GS55 còn kháng rầy, chống mặn, chịu phèn tốt. Bộ rễ phát triển khỏe mạnh, sức sống cao cùng với thân lúa đứng vững chống đổ ngã bền bỉ kể cả thời tiết rét đậm, rét hại, hạn khô ruộng ít nước.
Với đặc tính dễ trồng, dễ chăm sóc, tiết kiệm phân bón và thuốc; GS55 được nhà nông ưa chuộng và chọn làm giống cho vụ Xuân, vụ Mùa, Hè Thu. Đặc biệt ở khu vực lúa miền Bắc nói chung và vùng ĐBSH nói riêng, GS55 được khuyến khích gieo trồng bởi nơi đây thời tiết khắc nghiệt. Điều này làm ảnh hưởng đến tình hình sản xuất lúa rất nhiều, nông dân muốn đạt năng suất cao phải bỏ nhiều công sức, chi phí chăm sóc. Từ khi gieo trồng giống lúa GS55, bà con đạt thắng lợi năng suất cao, chất lượng gạo tốt.
Xem chi tiết giống lúa GS55:
Giống lúa GS55| Lúa lai F1 ngắn ngày, dễ chăm sóc, năng suất cao
